Государственный Заповедник

Вашлованский Государственный Заповедник

Vashlovani Protected Areas are located in the far south-eastern part of Georgia, 160 km from Tbilisi, - the historic Qiziki region (contemporarily known as the Dedoplistskaro district). Situated between the two main rivers of Kakheti – the Iori and Alazani – it includes a strict nature reserve, natural monuments and a Protected Areas.

Vashlovani Nature Reserve was established in 1935, through the initiative of two famous Georgian scientists and environmentalists, Niko Ketskhoveli and Vasil Gulisashvili. The strict nature reserve territory (total area – 10,143 hectares) includes Pantishara and Vashlovani massifs, the height of which varies between 300 to 600 meters above sea level.

Vashlovani Protected Areas (24,620 hectares) was established in 2003 with the purpose of expanding the territories of the protected areas. The first three natural monuments of Georgia were declared in Vashlovani: Alaznis Chala (the Alazani floodplains), Artsivis Kheoba (Eagle Gorge) and Takhti Tepha Mud Volcanoes. The area of these monuments is relatively small; however, they represent territories of significant natural value.

There are several hundred species of plants in Vashlovani, among them should be mentioned 7 species of orchids, Georgian iris (iris iberical), tulip of Eichier (Tulipa eichier), wild vane (Vitis sylvestris), et al. There are many types of animals in the reserve territories. Among them are bears (Ursus arctors) rare for the arid places. At the end of 2003 front-Asian snow leopard (Pantera pardus ciscaucasica) was found in Vashlovani which later became a symbol of Vashlovani.

გამოირჩევა ფრინველთა საბინადრო გარემოთი. აქ შესაძლებელია 60-მდე სახეობის ფრინველის ნახვა, მათ შორის ხეობაში ბუდობს 9 სახეობის მტაცებელი ფრინველი. აგრეთვე ბინადრობს იშვიათი სახეობის კოლხური ხოხობი, შავი ყარყატი და ორბი.

დათვისხევის ტერიტორია უხსოვარ დროში ზღვის ფსკერი ყოფილა. ამის დასტურია ქვიშაქვიანი ალესილები, რომლებიც დედამიწის განვითარების ისტორიას უამბობენ მნახველებს. დაკვირვებული თვალი ადვილად შეამჩნევს გაშიშვლებულ ქანებზე, დალექილ ფენებში ზღვის მოლუსკების უნაკლოდ შემონახულ ქიტინებს. დათვის ხევში მოგზაურს შეუძლია ნახოს სამხრეთული სპილოს გაქვავებული ბეჭის ძვლის ნაშთი, რომელიც ნახევარი მილიონი წლის წინანდელი გიგანტი ძუძუმწოვრის ზომებზე მეტყველებს.

კაკლის ყურე წარმოადგენს ნახევარკუნძულის ფორმის მქონე მდინარე ალაზანში შეჭრილ ყურეს. მისი ყელის სიგანე 30-40 მეტრს არ აღემატება, ხოლო ფართობი 204-ჰა-ზე მეტია. სადღეისოდ სრულყოფილად, მხოლოდ ამ ყურეშია შემორჩენილი ალაზნის ხეობისათვის დამახასიათებელი ლეშამბოიანი ჭალის ტყეები, რომელიც ფლორისტულად ძალიან მდიდარია. საქართველოში მხოლოდ ამ ყურეშია კაკლის ბუნებრივი ვრცელი ჰაბიტატი, სადაც გიგანტური იფნების, ჭალის მუხებისა და თელების მხოლოდ ერთეული ეგზემპლარები შემორჩა. სახელწოდება ,,კაკლის ყურეც" აქედან უნდა მომდინარეობდეს.

პანტიშარას ხეობაში ყოფნისას თვალში მოგვხდებათ ზღაპრული შეფერილობის კვირიონები და ყაპყაპები. ხეობის ცენტრში კლედეზემერცხლებს საკუთარი ქალაქი აუშენებიათ. გაზაფხულზე აქ ათასობით ფრინველი იბუდებს.

არაორგანული ბუნების ძეგლი მდებარეობს დალის მთის მახლობლად და განსხვავებულია ყველაფრისგან, რისი ნახვაც შეიძლება საქართველოში. ამ ტალახოვანი ვულკანის ნახვის შემდეგ ისეთი შეგრძნება გეუფლება, რომ არათუ სხვა ქვეყანაში, არამედ სხვა პლანეტაზე მოხვდი. ვულკანი არის მოთეთრო, ბრტყელთხემიანი ბორცვი, რომელიც გამუდმებით ფეთქავს და თუხთუხებს. სასუნთქებიდან და კრატერებიდან მუდმივად ინთხევა და ჟონავს სამკურნალო თვისებების მქონე აირი, ნავთობი და ტალახი.

ხორნაბუჯი — შუა საუკუნეების ციხე-ქალაქია. ისტორიული ქართლის სამეფოს ერთ-ერთი პროვინციის კამბეჩოვანის ცენტრი. წყაროებში პირველად იხსენიება V საუკუნეში, როცა აქ მეფე ვახტანგ I გორგასალმა საეპისკოპოსო კათედრალი დააარსა. მანვე ხორნაბუჯი (ჭერემსა და ნეკრესთან ერთად) საუფლისწულოდ მისცა თავის ძეს, დაჩი I უჯარმელს.

ელიას მონასტერი - სამხრეთით აღმართულია ორმწვერვალიანი (უნაგირა) მთა. მისი ორივე მწვერვალი თეთრი კირქვის მძლავრი მასივია, რომელთაც გაბატონებული ადგილი უკავიათ დედოფლისწყაროს ზეგანზე და შორიდანვე იქცევენ მნახველის ყურადღებას. ეს არის წმინდა ელიას ცნობილი სამლოცველო, რომელსაც ძველთაგანვე დიდ პატივს სცემდა დედოფლისწყაროს და მთელი ქიზიყის მოსახლეობა. ტაძარი აღდგენილია და ამჟამად მოქმედია.